Formaty papieru: Przegląd rozmiarów i odpowiednich drukarek
Na pewno słyszałeś już o formacie A4 lub A5. Ale czy wiesz, jak duży jest papier A2 i do czego służy? A czy kiedykolwiek słyszałeś o arkuszach C, RA lub SRA? Jeśli nie, nie ma powodu do rozpaczy. W tym artykule przygotowaliśmy dla Ciebie przegląd najczęściej używanych formatów papieru - dodaliśmy również wskazówki dotyczące drukarek, które bez problemu poradzą sobie z drukiem wielkoformatowym. Dzięki temu formaty arkuszy będziesz mieć w garści.
Poszczególne rodzaje papieru można podzielić pod względem wielu parametrów. Oprócz sposobu obróbki powierzchni (papier kredowy, papier offsetowy i inne) czy gramatury, kluczową rolę odgrywają również rozmiary papieru, gdyż każdy nadaje się do innego celu. Co ważniejsze, formaty papieru zostały w ciągu lat ujednolicone, przede wszystkim w celu zapewnienia bezproblemowego drukowania. Dzięki temu bardzo łatwo znaleźć dokładnie taki format, jaki jest potrzebny do konkretnych potrzeb. Trzeba jednak dodać, że na świecie można znaleźć, bez przesady, ogromną ilość różnych formatów, które mogą trochę namieszać w głowie. W naszym artykule skupimy się zatem przede wszystkim na tych, które są stosowane w Polsce, czyli które są standardem w większości krajów. Konkretnie w Polsce są to formaty typu A, B i C. Czym się różnią?
Wskazówka: Choć papier spotykamy praktycznie na każdym kroku, przez co być może stał się on dla nas codziennością, to prawda jest taka, że jego produkcja, ale także recykling to nie lada nauka. Dlatego w jednym z naszych innych artykułów skupiliśmy się na tym, jak papier jest produkowany i przetwarzany.
Formaty typu A - wymiary
Poza Polską papiery typu A są standardem w większości krajów zachodnich (wyjątkami są np. USA, Kanada i Meksyk). Co ciekawe, ich korzenie sięgają Wielkiej Rewolucji Francuskiej, czyli okresu między 1789 a 1799 rokiem.
Wymiary formatów A reguluje międzynarodowa norma ISO 216. Podstawą jest arkusz o powierzchni 1 m², którego boki mają stosunek 1 do √2 (ok. 1 do 1,414), który po zaokrągleniu daje wymiary 841 × 1189 mm (format A0). Wymiary kartki A4 są dokładnie 210 × 297 mm.
Wszystkie poniższe formaty (od A1 do A10) są zdefiniowane jako papiery utworzone przez zagięcie dłuższego boku poprzedniego formatu. W ten sposób jeden papier A0 wytworzy dwa arkusze A1, jeden papier A1 wytworzy dwa arkusze A2 i tak dalej.
Dzięki temu systemowi sprzęt biurowy może drukować i kopiować bez konieczności jakiegokolwiek przycinania źródłowego obrazu (lub dokumentu). Proporcje pozostają takie same, wystarczy zmienić skalę.
Formaty papieru |
Wymiary papieru |
Najczęstsze zastosowanie |
A0 |
841 × 1 189 mm |
rysunki techniczne, plakaty |
A1 |
594 × 841 mm |
rysunki techniczne, plakaty |
A2 |
420 × 594 mm |
rysunki techniczne, plakaty, schematy |
A3 |
297 × 420 mm |
plakaty, diagramy, gazety |
A4 |
210 × 297 mm |
dokumenty, zeszyty, czasopisma |
A5 |
148 × 210 mm |
zeszyty |
A6 |
105 × 148 mm |
pocztówki, zeszyty |
Ciekawostka: Proporcję 1:√2 nazywano również „podziałem harmonicznym” i wraz ze złotym prostokątem – o proporcjach około 1 do 1,618 – uważana jest za idealny pod względem estetycznym typ cięcia. W sztuce wykorzystuje się go np. przy malowaniu pejzaży czy scen morskich.
Rozszerzeniami formatów typu A są gigantyczne formaty 4A0 i 2A0 (również A00), które są znormalizowane w Niemczech. Służą do drukowania ponadgabarytowych plakatów i rysunków technicznych. Mają następujące wymiary:
- 4A0: 1 682 × 2 378 mm,
- 2A0: 1 189 × 1 682 mm.
Od typu A wywodzi się również seria formatu A+, która znalazła zastosowanie w wielkoformatowych papierach fotograficznych.
Formaty papieru |
Rozmiary kartek |
A0+ |
914 × 1 292 mm |
A1+ |
609 × 914 mm |
A2+ |
483 × 609 mm |
A3+ |
329 × 483 mm |
Formaty typu B - rozmiary
Papiery typu B również wykorzystują proporcji 1:√2, ale są prawie o połowę większe niż format A. Podstawą jest format B0, którego krótszy bok ma 1 metr długości (powierzchnia 1,414 m²). Ich wymiary określa również norma ISO 216.
Formaty wydruku B używane są głównie przez drukarki, które nie mają funkcji drukowania bez obramowania. Po wydrukowaniu jest przycinany do odpowiedniego formatu typu A, kiedy np. arkusz B3 staje się w całości zadrukowanym papierem A3. Na przykład format B5 ma wymiary 176x250 mm i często go używano do drukowania książek.
Formaty papieru |
Wymiary papieru |
Najczęstsze zastosowanie |
B0 |
1 000 × 1 414 mm |
rysunki techniczne, plakaty |
B1 |
707 × 1 000 mm |
rysunki techniczne, plakaty |
B2 |
500 × 707 mm |
rysunki techniczne, plakaty, schematy |
B3 |
353 × 500 mm |
plakaty, diagramy, gazety |
B4 |
250 × 353 mm |
papier listowy (po złożeniu mieści się w kopercie C4) |
B5 |
176 × 250 mm |
książki, papier listowy (po złożeniu mieści się w kopercie C5) |
B6 |
125 × 176 mm |
papier listowy (po złożeniu mieści się w kopercie C6) |
Formaty typu C (koperty) - rozmiary
Ta seria jest charakterystyczna wymiarami kopert, które są zaprojektowane tak, aby pomieścić papiery A i B.
Format papieru |
Rozmiary kartek (koperty) |
Koperta dla formatów typu |
C3 |
324 × 458 mm |
A3 |
C4 |
229 × 324 mm |
A4 (1× złożony papier A3) |
C5 |
162 × 229 mm |
A5 (1× złożony papier A4) |
C6 |
114 × 162 mm |
A6 (1× złożony papier A5, 2× złożony papier A4) |
Koperty są również dostępne dla formatów serii B i kilku innych rodzajów kopert:
- C6/5: 229 × 114 mm - wykorzystuje się je do kartek formatu A4 składanych dłuższym bokiem na trzy części,
- C7/6: - 162 × 81 mm - wykorzystuje się je do kartek formatu A5 składanych dłuższym bokiem na trzy części
- DL (Dimension Lengthwise): - 220 × 110 mm - wykorzystuje się je do maszynowego kopertowania do kartek formatu A4 składanych dłuższym bokiem na trzy części.
Wskazówka: Oprócz formatu papieru należy wziąć pod uwagę także gramaturę, ponieważ nie każdy rodzaj papieru nadaje się do drukowania określonych treści. Właśnie z tego powodu trzeba trochę znać się na gramaturze, ponieważ jeżeli użyjesz niewłaściwego papieru na przykład do drukowania wizytówek, wynik będzie inny niż zamierzałeś. Jednak w naszym artykule Gramatura papieru: jaką wybrać grubość papieru na wizytówki i inne materiały spisaliśmy wszystko, co dla Ciebie ważne.
Kolejne formaty papieru
Kolejne formaty - szczególnie często stosowane w poligrafii - to serie RA i SRA. Znalazły zastosowanie w spadu drukarskim, czyli w druku dokumentów i materiałów wizerunkowych, które po wydrukowaniu trzeba przyciąć (służą do tego znaczniki przycinania) do formatów typu A.
W tym celu zwykle drukowano na papierach typu B, jak wspomnieliśmy powyżej. Jednak ze względu na stosunkowo dużą ilość odpadów papierowych powstały formaty RA (surowy A) i SRA (specjalny surowy A), których wymiary mieszczą się pomiędzy typem A i B i których cięcie ma mniejsze straty (a przez to jest tańsze).
Formaty papieru |
Wymiary papieru |
Format |
Wymiary papieru |
RA0 |
860 × 1 220 mm |
SRA0 |
900 × 1 280 mm |
RA1 |
610 × 860 mm |
SRA1 |
640 × 900 mm |
RA2 |
430 × 610 mm |
SRA2 |
450 × 640 mm |
RA3 |
305 × 430 mm |
SRA3 |
330 × 450 mm |
RA4 |
215 × 305 mm |
SRA4 |
240 × 330 mm |
Wskazówka: Ilość odpadów papierowych można zmniejszać nie tylko poprzez wybór odpowiedniego formatu papieru. Często wystarczy przestrzegać kilku zasad drukowania i nagle można zaoszczędzić dużo pieniędzy. Na tym, jak oszczędzać papier, skupiliśmy się w artykule Papier w biurze: Jak zmniejszyć jego zużycie i prawidłowo poddać recyklingowi.
Do kolejnych niestandardowych formatów papieru należy szwedzki (serie od D do G), japoński (seria JIS-B) lub amerykański (seria ANSI i inne typy).
Drukarki do nietypowych formatów
Najczęściej spotykane rozmiary papieru w drukarce to A4 oraz A5. Każda drukarka sprzedawana w Polsce może drukować w formacie A4, większość z nich może również drukować w formacie A5 i A6. W przypadku większych formatów oferta urządzeń drukujących jest dość ograniczona. Na rynku można ich jednak parę znaleźć, choć trzeba liczyć się z relatywnie wysoką ceną i zapotrzebowaniem na miejsce. Spośród nich polecamy następujące drukarki wielkoformatowe:
Drukarki do formatu A3 a A3+:
- HP All-in-One Officejet Pro 7720 (A3),
- HP LaserJet MFP M442dn (A3),
- Xerox VersaLink CZ71 (A3),
- EPSON EcoTank L14150 (A3+),
- EPSON EcoTank L1300 (A3+),
- Canon PIXMA iX6850 (A3+).
Drukarki do formatu A2+:
- Canon PROGRAF PRO-1000.
Drukarki do formatu A1 a A1+:
- Canon imagePROGRAF TM-200 (A1),
- EPSON ink SureColor SC-T3100x (A1),
- EPSON ink SureColor SC-T3405 (A1),
- HP DesignJet T250 (A1+),
- HP Designjet T630 (A1+),
- HP DesignJet Z6 (A1+),
Drukarki do formatu A0+:
Wskazówka: Jeśli znudziło Ci się drukowanie na klasycznym papierze i chcesz spróbować coś nowego, świetnym rozwiązaniem jest drukowanie na papierze jadalnym. Daje naprawdę szerokie możliwości zastosowania, a co więcej, w przeciwieństwie do klasycznych papierów biurowych, możesz się nim bez obaw częstować. Szczegółowo przeanalizowaliśmy ten temat w artykule Jak działa drukowanie na papierze jadalnym i czy można to zrobić na domowej drukarce?
Powiązane produkty
Podobne artykuły
Papier a papier to nie to samo, część 2: Koncentrujemy się na jakości
Jeśli drukowanie jest stałą częścią Twojej codzienności, to z pewnością wiesz, że papier nie jest tylko jeden. Istnieje kilka rodzajów papieru, różniących się różnymi parametrami oraz w zależności od tego, do czego jest on używany podczas drukowania. W dwóch częściach tego artykułu zajmiemy się stopniowo najpopularniejszymi oraz mniej popularnymi rodzajami papieru, z jakim możesz spotkać się podczas drukowania.
Przeczytaj cały artykuł »Gramatura papieru: jaką wybrać grubość papieru na wizytówki i inne materiały
Jeśli zlecisz druk wizytówek lub ulotek, drukarki będą potrzebowały między innym informacji o gramaturze papieru, na którym będą drukować. W tym artykule opisujemy dokładnie, co to jest gramatura, czym różnią się papiery o różnych grubościach i do jakich rodzajów materiałów są odpowiednie.
Przeczytaj cały artykuł »