Jak rozpoznać, że k Twój komputer został zainfekowany?

Czy Twój komputer ostatnio dziwnie się zachowuje i nie masz pojęcia dlaczego? Niestety nie można wykluczyć, że dostał się do niego wirus, który chce w pewien sposób zaszkodzić. Na szczęście jego rozpoznanie i usunięcie to stosunkowo prosta sprawa, podobnie jak obrona przed nim. W kolejnej części powiemy Ci co i jak w tej sprawie zrobić.

Co to jest wirus komputerowy?

W bardzo prosty sposób można powiedzieć, że wirus komputerowy bądż też złośliwe oprogramowanie to szkodliwy program, który ma na celu w jakiś sposób zaszkodzić użytkownikowi komputera, na którym został zainstalowany lub na którym jest po prostu uruchomiony. Niestety, w związku z rosnącą ekspansją komputerów na całym świecie, rośnie również liczba wirusów zagrażających użytkownikowi, nie tylko na komputerach, ale także na smartfonach, tabletach itd. Kolejnym problemem jest to, że na świecie krąży mnóstwo różnych typów wirusów, które atakują różne rzeczy. Wśród najbardziej rozpowszechnionych znajdują się na przykład adware mające na celu ciągłe wyświetlanie reklam w systemie, spyware do szpiegowania aktywności użytkownika na komputerze, ransomware zdolne do blokowania niektórych części komputera w celu zmuszenia użytkownika do zapłaty za ponowne odblokowanie, czyli "klasyki" zdolne do spowolnienia komputera na różne sposoby, przypadkowe usuwanie z niego plików, wyłączanie go itd. Ostatnio rozprzestrzeniły się również wirusy zdolne do potajemnego wydobywania kryptowalut w tle komputerów, ponieważ ta aktywność wymaga stosunkowo dużej ilości energii.

Biorąc pod uwagę różne typy wirusów, nie jest zaskoczeniem, że przyczyny ich powstania również są różne. Niektóre tworzone są w celu wzbogacenia się, na przykład poprzez uzyskanie „okupu” za odblokowanie komputera, inne mogą mieć na celu ukrytą sprzedaż, poprzez ogólną reklamę lub polecanie oprogramowania, które może usunąć danego wirusa z komputera, szpiegowanie lub nawet krzywdzenie ludzi. Generalnie jednak można powiedzieć, że ostatnio tworzono je bardziej celowo z jakiegoś konkretnego powodu niż tylko po to, by krzywdzić ludzi bez głębszego sensu, co jest w pewnym sensie pozytywne. Oznacza to, że napastnicy wdrażają głównie wirusy mniej szkodliwe, na czele z oprogramowaniem reklamowym, w celu zwiększenia sprzedaży produktów, które są zasadniczo nieszkodliwe, choć oczywiście bardzo irytujące. 

Wskazówka: Większość złośliwego oprogramowania dostaje się do naszych komputerów przez przeglądarkę internetową. Przed niektórymi wyrafinowanymi praktykami cyberprzestępców trudno się obronić, ale użytkownicy często sami się na nie nabierają z powodu niewiedzy lub niedoceniania zagrożeń. Przeczytaj nasz artykuł o tym, jak skonfigurować przeglądarkę i chronić swoją prywatność w Internecie.

Jak rozpoznać wirusa na komputerze?

Po przeczytaniu poprzedniej części prawdopodobnie nie zaskoczy Cię, że wykrycie wirusa bez użycia specjalnych narzędzi programowych na komputerze obecnie jest  dość trudne, ponieważ może przejawiać się na wiele sposobów. Zdecydowanie najlepszym sposobem sprawdzenia, czy na komputerze jest wirus, jest zainstalowanie zweryfikowanego programu antywirusowego i pozwolenie systemowi na przeskanowanie go w poszukiwaniu podejrzanych treści. Dzisiejsze antywirusy potrafią zdziałać cuda, ponieważ ich twórcy nieustannie się ulepszają, co czyni je niezwykle wrażliwymi nawet na najnowsze wirusy w obiegu. To od ciebie zależy, jakiego antywirusa używasz do wyszukiwania wirusów na swoim komputerze, ale używając np. Avast, ESET, AVG lub Norton na pewno się nie pomylisz. Jeśli używasz komputerów Mac firmy Apple, to tu można polecić Malwarebytes. Wspaniałe jest to, że na przykład Avast lub Malwarebytes wykonują świetną robotę nawet w wersji darmowej, są więc idealne do użycia do wstępnego sprawdzenia komputera.

Oczywiście może się zdarzyć, że darmowy program antywirusowy nie wykryje złośliwego programu na Twoim komputerze i dlatego nie będzie w stanie rozwiązać Twoich problemów. W takim przypadku masz niestety tylko dwie możliwości. Pierwszym rozwiązaniem jest zapłacenie za program antywirusowy i jeszcze dokładniejsze skanowanie komputera (często nawet zdalnie przez eksperta ds. bezpieczeństwa firmy). Drugim jest samodzielne przeszukanie komputera. Ujawnienie pochodzenia wirusa nie zawsze musi być wręcz trudne, ponieważ zazwyczaj jest on powiązany do np. przychodzącej poczty mailowej, pobranego pliku itp. Jak tylko uda się go znaleźć, jego likwidacja staje się nagle łatwiejsza. Ostatecznym rozwiązaniem jest całkowita ponowna instalacja komputera, co powinno wyeliminować większość wirusów.

Wskazówka: Oczywiście wirusy dostaną się do twojego komputera nie tylko bezpośrednio z twojej winy, ale także z powodu niewystarczająco silnego hasła, którego ujawnienie przez hakerów otwiera im drogę do twojego komputera, być może w celu rozprzestrzeniania wirusów. Jeśli zastanawiasz się, jak stworzyć najlepsze możliwe hasło, przeczytaj nasz starszy artykuł.

A jakie są „objawy” wirusa podczas korzystania z komputera? Jak wspomniano powyżej, istnieje wiele możliwości, ponieważ przejawianie wirusa zależy od jego rodzaju. Globalnie można jednak powiedzieć, że spotkasz się z nietypowym zachowaniem komputera, czy to w postaci większej częstotliwości wyświetlania reklam, podejrzanej utraty danych, gdzie masz pewność, że nie zostały usunięte, czy być może „tylko” nagły spadek wydajności urządzenia, jego większe zużycie, przez rozcięcie systemu lub częstsze „oddychanie” wentylatorów. Aby w ogóle dowiedzieć się o wirusie na twoim komputerze, musisz mieć więc całkowitą jasność co do standardowego zachowania urządzenia, a w przypadku nagłej zmiany funkcjonalności natychmiast przystąpić do rozwiązywania problemu, by zapobiec rozprzestrzenianiu się wirusa (jeśli ma tę zdolność) jeszcze bardziej.

Z drugiej strony nie ma sensu natychmiast wpadać w panikę i przypisywać wszystko wirusowi w przypadku nagłej zmiany zachowania komputera. Oczywiście wyższej częstotliwości reklam lub utraty plików nie można wytłumaczyć inaczej niż wirusem, ale na przykład nagły spadek wydajności komputera może być spowodowany całym szeregiem aspektów, które można stosunkowo łatwo rozwiązać. Te najczęstsze to:

• Zbyt mała pojemność pamięci (RAM) - być może po prostu używasz jednocześnie zbyt wielu aplikacji, a pamięć po prostu nie nadąża za wymaganiami. System operacyjny Windows wyposażony jest w Menedżer zadań, w którym można znaleźć informacje o uruchomionych aplikacjach i ich zapotrzebowaniu na pamięć operacyjną. Aby uruchomić Menedżera zadań, naciśnij klawisze CTRL+ALT+DELETE (jednocześnie).
• Przeglądarka internetowa zużywa zbyt dużo pamięci operacyjnej - jeśli zauważysz w Menedżerze zadań, że największym pożeraczem pamięci operacyjnej jest przeglądarka internetowa, usuń z niej rozszerzenia, które nie są konieczne, wyczyść pamięć podręczną, zamknij karty, których nie używasz a jeśli zauważalne jest przyspieszenie systemu, można wykluczyć złośliwe oprogramowanie infekcyjne. 
• Kończy się wolne miejsce na dysku - w tym przypadku musisz sprawdzić, ile miejsca zajmują twoje pliki na dysku twojego komputera. Jeśli pozostałe wolne miejsce jest zbliżone do jednostek procentowych, należy utworzyć kopię zapasową plików i zwolnić miejsce na dysku.
• Nieaktualny system operacyjny lub sterowniki - możliwe, że wyłączyłeś aktualizacje systemu, co może spowolnić jego działanie. Upewnij się, że używasz najnowszej wersji systemu Windows, a jeśli nie, zaktualizuj system.
• Fragmentacja dysku - w związku z długotrwałym użytkowaniem systemu zdarza się, że części plików są przechowywane w różnych miejscach pamięci komputera. Praca z nimi wtedy jest wolniejsza ze względu na większe obciążenie systemu. Windows został wyposażony w automatyczną defragmentację od wersji 7. Jeśli nie używasz starszej wersji, ten problem nie powinien wystąpić w twoim przypadku.

Wskazówka: Rozwiązując problemy z wydajnością komputera, zawsze zaczynaj od tych najbardziej trywialnych. Zdziwisz się, ale zdecydowana większość problemów  spowodowana jest przez zupełnie głupie rzeczy, które można naprawić w kilkadziesiąt sekund, a często wystarczy ponowne uruchomienie komputera. 

Jak chronić się przed wirusami?

Wirusy mogą przysporzyć wielu kłopotów, z drugiej strony jednak trzeba powiedzieć, że nie trafią do twojego urządzenia, jeśli zastosujesz się do kilku stosunkowo prostych zasad. Aby wirus mógł przeniknąć do komputera, w zdecydowanej większości przypadków potrzebuje błędu ze strony użytkownika. Czego więc nie robić?

• Używaj antywirusa zanim złapiesz wirusa lub używaj Maca - błędem byłoby sądzić, że programy antywirusowe służą tylko do usuwania już działających wirusów z komputera. Prawda jest taka, że ​​są one tworzone przede wszystkim jako zabezpieczenie przed wirusami. Dlatego ważne jest, żeby były nieustannie aktywne, najlepiej od pierwszego uruchomienia komputera, aby mogły sprawdzać system w określonym odstępie czasu i tym samym upewnić się, że jest on wolny od infekcji. Jeśli nie chcesz instalować antywirusów i chciałbyś „po prostu” mieć bezpieczny komputer bez dodatkowego balastu programowego, zamiast komputera z Windowsem, możesz używać Maca od Apple, który jest dużo bardziej odporny na wirusy niż komputery PC z systemem Windows ze względu na solidne zabezpieczenia oprogramowania w systemie.
• Nie pobieraj podejrzanych programów i plików - to absolutna podstawa, której należy bezwarunkowo przestrzegać. Kiedy zaczynasz pobierać pliki z Internetu, niezwykle ważne jest, aby sprawdzić, czy nie są one złośliwe, po prostu znając ich pochodzenie. Innymi słowy, pobieranie plików ze stron sprawdzonych oraz od sprawdzonych deweloperów i firm jest praktycznie bez ryzyka. Natomiast pobieranie plików nierozważnie np. w celu zaoszczędzenia pieniędzy itp. (dużym problemem są cracki dla pirackich kopii gier, filmów i tym podobnych) to wręcz przeciwnie droga do piekła w postaci wirusów.
• Nie otwieraj nieznanych załączników - komunikacja elektroniczna przeżywa w ostatnich latach ekstremalny boom, co niestety niesie ze sobą również poważne zagrożenia w postaci łatwego rozprzestrzeniania się wirusów. Możesz po prostu ukryć je w różnych plikach, a następnie wysłać je do niczego niepodejrzewającego użytkownika, jako na pierwszy rzut oka zupełnie inne rzeczy. Dlatego bardzo ważne jest, aby podczas komunikacji elektronicznej nie otwierać niewiarygodnych i nieznanych załączników, najlepiej nawet od osób, które znasz. Często zdarza się, że napastnikom udaje się przejąć konta Twoich znajomych i zacząć rozprzestrzeniać za ich pośrednictwem wirusy, aby łatwiej je do Ciebie dotrzeć. Dlatego zawsze trzeba wiedzieć, co otwierasz, a jeśli nie, to zweryfikuj pochodzenie załącznika lub zleć sprawdzenie przez program antywirusowy.
• Nie odwiedzaj podejrzanych strone - w Internecie znajdziesz wiele podejrzanych stron, które zawierają wirusy i pobierzesz je na swój komputer, zanim się zorientujesz. Te serwisy wykorzystują ignorancję użytkowników, kiedy np. rzucają wszelkiego rodzaju sensacyjne banery z żądaniem potwierdzenia tego i tamtego, co w końcu prowadzi tylko do dostępu do twojego komputera. Dlatego w takich momentach zawsze kieruj się zdrowym rozsądkiem i bądź tak ostrożny, jak to tylko możliwe. W końcu, gdy na stronach pornograficznych wyskakuje, że wygrałeś iPhone'a 13 Pro Max i wystarczy, że pobierzesz plik, który wygląda jak zwycięski formularz, to nie jest to aż takie trudne do przejrzenia.
• Nie używaj nieznanego sprzętu - niestety, osoby atakujące oprogramowanie stają się coraz bardziej przebiegłe i dlatego używają dziś sztuczek, których świat nie znał kilka lat temu. Jedną z nich jest np. tworzenie zainfekowanego sprzętu, który wystarczy podłączyć do komputera, wyrazić zgodę na dostęp do komputera a już jest problem. Z tego powodu zawsze lepiej kupować od sprawdzonych sprzedawców, a gdy dostaniesz jakiś nieznany sprzęt, unikaj go, tj. sprawdź ponownie za pomocą programu antywirusowego dla maksymalnego bezpieczeństwa, jeśli jest to możliwe. Ważne jest również, aby zawsze myśleć przy udzielaniu pozwolenia na korzystanie z niektórych części komputera (lub innej elektroniki). W końcu, jeśli pendrive chce mieć dostęp do historii przeglądarki, a tani aparat chce mieć dostęp do kontaktów e-mail, to prawdopodobnie nie jest to do końca standardowe.

Wskazówka: Mając do czynienia z zainfekowanym komputerem, bardzo ważne jest, aby zachować zimną krew i nie działać pod wpływem emocji. Dzięki temu często możesz odkryć wiele słabości swojego szkodnika i dzięki temu odpowiednio sobie z nim poradzić, a przynajmniej nie stracisz pieniądzy. Na przykład, niektóre wirusy próbują oszukać użytkowników, pokazując ich nagie zdjęcia z kamery internetowej i że zostaną opublikowane, jeśli nie dostaną za nie zapłacone. Ale z pozoru szalona wiadomość ma swój haczyk. Jest to wstępnie zdefiniowana wiadomość wysyłana do użytkowników niezależnie od tego, czy kiedykolwiek byli nago przed komputerem, czy nie. W takim przypadku wystarczy być świadomym swoich nawyków i tym samym pozbyć się stresu związanego z wirusem, ponieważ prawdopodobnie okaże się, że to, czym ci zagraża, jest w zasadzie niemożliwe. 

Wskazówka: Czy wiesz, że nawet drukarkę należy zabezpieczyć, aby nie wyciekły z niej dane, które należy ukryć przed innymi osobami? Jeśli nie, zapoznaj się z naszym starszym artykułem, w którym skupiliśmy się na zabezpieczeniu drukarki. 

Podobne artykuły

3 minuty czytania

Jak zabezpieczyć hasło i jakie hasła hakerzy łamią w ciągu 1 sekundy?

Bez Internetu dziś nie wyobrażamy sobie swoje życie. Wystarczy jednak odrobina nieuwagi, a Twoje wrażliwe dane, tożsamość cyfrowa i inne dane łatwo wpadną w niepowołane ręce. Jak wybrać bezpieczne hasło, które będzie odpowiednim opiekunem Twoich kont? Postępuj zgodnie z tymi podstawowymi procedurami.

Przeczytaj cały artykuł »

4 minuty czytania

Bezpieczeństwo w Internecie 1/2: ustawienia przeglądarki i prywatność w Internecie

Internet zrewolucjonizował sposób, w jaki żyjemy. Skrócił odległości, przyspieszył komunikację, udostępnił informacje. To jak ogień w internecie - to dobry sługa, ale zły pan. Jak z tym pracować i się nie poparzyć? Przeczytaj poniższe wskazówki dotyczące bezpiecznej pracy z Internetem.

Przeczytaj cały artykuł »